Wat mij betreft doen we helemaal niets, althans zo min mogelijk. De natuur kan namelijk prima voor zichzelf zorgen. Als je op weg bent om zoveel mogelijk met de natuur samen te werken, dan ben je bij ons aan het juiste adres.
Al het leven doet er toe
Vraag je niet af hoe je van het onkruid, de slakken, luizen en mollen af komt, maar hoe je de biodiversiteit vergroot. Niet alleen vogels, bijen en vlinders doen ertoe, maar alle levende wezens in de tuin hebben een functie en houden elkaar in evenwicht. Door ‘lastige’ plaagdieren weg te nemen, ontneem je andere organismen hun voedsel. Je doorbreekt de voedselketen en zo ontstaat er een disbalans. Hoe meer je wegneeemt, des te groter de verstoring en de reactie daarop, met weer andere ziekten en plagen tot gevolg.
Verstoorde bodem
Een ziekte of plaag ontstaat altijd doordat er tijdelijk of al heel lang iets verstoord is in het natuurlijk evenwicht. Dat kan door teveel en te vaak spitten of frezen, door het spuiten met chemicaliën, door het gebruik van kunstmest of door te veel en te zware betreding van de bodem. De bodem moet zich weer herstellen van de schade. Dat doen we door de bodem met rust te laten en te zorgen dat de bodem bedekt is met organisch materiaal.
Wormen
Als een bodem bedekt is met bladeren en takken dan komen allerlei organismen als bacteriën, schimmels en wormen om dit materiaal op te eten en om te zetten tot voedsel voor planten. Op een vierkante meter kunnen wel 500 wormen zitten. Gedurende een jaar spitten ze de hele bodem voor je om. Daarbij zetten de wormen het organisch materiaal om tot humus. De bodem wordt luchtig, vochtvasthoudend en voedingsrijk. Een gezonde vitale bodem zorgt voor gezonde sterke planten.
Bedekte bodem
Gezonde sterke planten bedekken snel de bodem en zorgen dat de zon de bodem niet kan verbranden en dat die niet zo snel uitdroogt. Als de regen op een kale bodem valt, spoelt de humus sneller uit. Als jij er niet voor zorgt dat de bodem bedekt is, dan zorgt de bodem daar zelf wel voor. Binnen enkele weken na het spitten of schoffelen is de bodem weer bedekt met eenjarige kruiden als melde, ganzevoet, kruiskruid, straatgras en knopkruid. De bodem bedekken is zowel voor jezelf als voor de bodem een veel beter alternatief.
‘Onkruid’
Inheemse planten zijn planten die hier van oudsher hun plek hebben gevonden en passen in het bodemvoedselsysteem. Ze zijn sterk en veerkrachtig. Het zijn voedsel- en waardplanten voor vele insecten en in veel gevallen ook voedzaam en geneeskrachtig voor ons. ‘Onkruid’ is dan eigenlijk een vreemd begrip als je weet hoe gewenst ze eigenlijk zijn voor de bodem, de dieren en onszelf.
Wortelonkruiden
Wat doen we dan met wortelonkruiden als kweekgras, zevenblad en heermoes? Deze onkruiden duiden er op dat de bodem al langere tijd verstoord is. De bodem is dan vaak lange tijd kaal gebleven, is hard en bonkig of brokkig, en is veel gespit of gespoten. De harde, uitgemergelde bodem is slechts voor enkele planten toegankelijk. Dat zijn planten met scherpe wortels die makkelijk door harde grond heen komen, met lange wortelstokken waar voedsel in zit opgeslagen. Juist voor deze bodems is herstel (als hiervoor beschreven) van groot belang. Niet verder strijden tégen het ‘onkruid’, maar herstel van de bodem door te bedekken met organisch materiaal. Eventueel bodemleven toevoegen.
Zevenblad
Zevenblad is ook een prachtige bodembedekker die zeer voedzaam is met veel vitamine C en door velen smakelijker wordt gevonden dan spinazie. De mooie witte bloemschermen trekken veel insecten. Er zijn veel planten die zich prima kunnen handhaven naast deze bodembedekker.
Doen we dan helemaal niets?
Het liefst genieten wij volop van alles wat groeit en bloeit en in de tuin rondscharrelt. Leest u de ‘Groentjes’ op deze site er maar eens op na.
Wilt u een nette tuin?
Er zijn allerlei keuzes mogelijk met uw tuin. Die keuzes maakt u zelf. Veel tuiniers laten zich leiden door het idee dat hun tuin ‘netjes’ moet zijn. De natuur kent dat begrip niet, die is gewoon mooi van zichzelf. Vergeet netjes, zorg voor de bodem en het bodemleven en laat blad en takjes zoveel mogelijk liggen, het hele jaar door. Niks erg.
Keuzes qua beplanting
Als je wilt samenwerken met de natuur, dan heb je de keuze tussen bepaalde ontwikkelingsstadia. Kies je voor eenjarigen, bloemen of groenten? Of zou je graag een bloeiende border met vaste planten willen, of liever een bloemenweide? Houd je van heesters, hoog en laag of heb je liever een bostuin met verschillende bomen, al of niet met stinzeplanten? Dit zijn allemaal ontwikkelingsstadia die je in de natuur tegen kunt komen en waarvoor je een aanzet kunt geven en waarbij je af en toe moet ingrijpen.
Ingrijpen
Om niet van een border tot een bloemenweide te komen, moeten we gras weghalen. Om van een bloemenweide niet in een heester- of bomenbos te belanden halen we zaailingen weg. Hoeveel we moeten ingrijpen is per situatie verschillend. Soms moeten we maaien om te verschralen, soms alleen wat wegknippen of plukken. We verstoren de bodem zo min mogelijk want anders is de reactie daarop des te groter. We werken zoveel mogelijk bovengronds en laten het groenmateriaal zoveel mogelijk op de plek liggen waar het vandaan kwam.
Snoeien
Wij snoeien en scheren heesters en hagen op het juiste moment. Hierbij laten we het knipsel en maaisel liefst zoveel mogelijk liggen als voeding voor de planten. Soms gaan we met de maaier over het haagknipsel heen en laten het alsnog liggen.
Compost
In principe is bemesten niet nodig als je consequent groenmateriaal in de tuin achterlaat. Soms is extra voeding nodig. Vooral als op een schrale zandbodem de planten maar moeilijk aan de groei komen. Dan geven we graag extra compost. Van tuinen waar we het groenmateriaal niet kunnen achterlaten brengen we het groen naar een composteringsbedrijf. Daar wordt het in 6 tot 9 weken omgezet tot compost. Dat gebeurt volgens de warme methode, waarbij er geen wormenactiviteit is, maar wel veel bacteriën aan het werk zijn. In die compost zit geen onkruid, maar ook weinig bodemleven. Het belangrijkste vinden we echter dat we daarmee voeding voor het bodemleven in de tuin brengen. In de meeste tuinen waar wij komen is voldoende bodemleven aanwezig. Zo niet, dan kunnen we daarvoor zorgen.
Gazon
Veel mensen hebben nog een gazon. Het hebben van een gazon is een mode die is overgewaaid vanuit de engelse adel die daar veel tijd en geld voor hadden. Het kost namelijk veel energie en voeding om een gazon strak, kort en groen te houden. Gras is stikstofbehoeftig, vooral Engels raaigras. Om het gras te laten concurreren tegen andere kruiden in het gras moet er gazonmest gestrooid worden. Compost of koemestkorrels geven te weinig voeding. Wij verticuteren het gazon niet, omdat de kwaliteit van de bodem daardoor achteruit gaat. Verticuteren is alleen nodig als de grasmat vervilt. Vaak denkt men dat je moet verticuteren om in het voorjaar het mos eruit te halen, maar daarmee verschraal je de bodem alleen maar, terwijl het gras juist voeding nodig heeft. Door het gazon in het voorjaar te bemesten en het grasmaaisel zoveel mogelijk te laten liggen, schep je de beste omstandigheden voor het gazon.
Bloemenweide
Als je een bloemenweide wilt, dan zijn er allerlei mengsels die je kunt zaaien. We adviseren daar graag bij. Het eerste jaar ziet dit er flink bloemrijk uit, daarna wordt het vaak wat minder. Soms komt er veel gras in. Door op het juiste moment in het jaar te maaien, kun je de grasgroei onder de duim houden en de weide bloemrijk houden of bloemrijker krijgen. Soms moeten bepaalde planten die zich daar erg thuis voelen weggeknipt worden. Soms is het goed om de zode enigszins open te krabben, om vooral de een- en tweejarige kruiden weer een kans te geven. Maar over het algemeen is het beter om ook hier de bodem met rust te laten. In grotere weides of boomgaarden is het aardig om een slingerend pad regelmatig te maaien. Een bloemenweide bemesten is nooit nodig en het onderhoud is vele malen lichter dan dat van een gazon. Een bloemenweide is veel minder droogtegevoelig en je hebt nauwelijks last van mollen of engerlingen. Het plezier dat je er mee doet aan de insecten en de vogels geeft heel veel voldoening.
Tuinaanleg
Als er een nieuwe tuin aangelegd moet worden, dan kunnen wij u daarbij helpen met een ontwerp of met adviezen.
Beplanting
Een natuurrijke tuin bestaat voor minimaal de helft uit beplanting, liefst ook planten die van oudsher hier groeien en waar de insecten en vogels ook wat aan hebben. We kiezen bij voorkeur voor meer lagen beplanting, zowel vaste planten, heesters, klimplanten als bomen. Bloeiende en vruchtdragende bomen zijn een belangrijk element in de tuin. In sommige bomen kunnen wel honderden organismen huizen.
Bodem
Een verstoorde bodem laten we zo snel mogelijk tot herstel komen. Grond vervangen of omruilen is een energie- en geldverslindende actie, die we zoveel mogelijk proberen te vermijden. Een nieuwbouwbodem zal een keer losgespit moeten worden. Als deze vervolgens wordt bedekt met compost en bodemleven, dan zal deze gauw weer vitaal en luchtig worden.
Water
Water vangen we het liefst zoveel mogelijk in de tuin zelf op, zodat de bodem in droge tijden weer uit zijn eigen voorraad kan putten. Een humeuze bodem kan vele malen meer water vast houden dan een bodem met weinig organische stof.
Reliëf in de tuin kan speels aandoen, maar geeft ook de mogelijkheid tot het opvangen van grote hoeveelheden water vanaf het dak. Een wadi (=waterdiepte) of juist een iets verhoogde border kunnen de biodiversiteit in de tuin verhogen. Ook een waterelement of een vijver verhogen de biodiversiteit omdat die aantrekkelijk zijn voor vogels en insecten.
Duurzame materialen
Onder duurzaamheid verstaan we niet alleen dat een product lang mee gaat, maar ook dat het niet met chemische stoffen is behandeld. Ook moet het geen lange weg af moeten leggen, en het productieproces niet al te veel energie kosten.
Bestratingen
Als halfverharding voor paden en opritten gebruiken we graag Achterhoeks Padvast. Dit komt uit Nederland en heeft een minimale bewerking ondergaan. Het is makkelijk in de aanleg, maar ook in onderhoud en het laat water door. Als er oude straatmaterialen uit de tuin komen, kijken we altijd eerst of we die een nieuwe bestemming kunnen geven. Het liefst in de tuin zelf. Dat scheelt een hoop energie en kosten en levert vaak verrassend leuke elementen in de tuin op.
Hout
Wij gebruiken onbehandeld hout. Er zijn veel Europese hardhoutsoorten, zoals douglas, acacia, kastanje en eiken, die geschikt zijn voor verschillende doeleinden. Door natuurlijke, hele palen te gebruiken bespaar je energie en kosten. De tuin krijgt er een natuurlijker uitstraling door.